Een onderzoeksprotocol is een studie die tot doel heeft de kennis van de frequentie van voorkomen, de mechanismen en de behandeling van een ziekte te verbeteren.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen protocollen voor fundamenteel onderzoek, die tot doel hebben de oorzaken van de ziekte beter te begrijpen, en protocollen voor klinisch en therapeutisch onderzoek, die tot doel hebben de ziekte beter te begrijpen en nieuwe behandelingen of therapeutische strategieën te testen in vergelijking met een referentiebehandeling of een placebo.

Opname in een van deze protocollen kan alleen gebeuren na instemming van de patiënt die een patiënteninformatieformulier over de studie heeft gelezen en een geïnformeerde toestemming heeft ondertekend. De uitvoering van een onderzoeksprotocol vereist het vinden van een sponsor, het verkrijgen van toestemming van een adviescommissie voor de bescherming van personen en het verkrijgen van financiering voor de invoering en praktische uitvoering van het onderzoek.

Er zijn steeds meer onderzoeksprotocollen voor systemische lupus. Dit zijn vaak Europese of internationale protocollen. In de afgelopen 15 jaar hebben zij geleid tot veel vooruitgang in de behandeling en de kennis van nieuwe aangrijpingspunten in de behandeling. Er wordt momenteel veel verwacht van nieuwe immuunmodulerende (het immuunsysteem beïnvloedende) geneesmiddelen die worden onderzocht.