Lupus heeft geen "oorzaak", maar wordt waarschijnlijk verklaard door verschillende "oorzaken", die als puzzelstukjes bij elkaar horen.

Deze "stukjes" zijn specifiek voor elk individu (immunogenetische factoren) en komen ook uit onze omgeving (omgevingsfactoren).

De genetische oorsprong van lupus

Systemische lupus is geen erfelijke ziekte, maar genetische factoren spelen een rol. Elk op zich is niet voldoende om lupus te veroorzaken, behalve in zeer zeldzame vormen. Zo komt systemische lupus zeer zelden in familiaire vorm voor. Deze genetische eigenaardigheden betreffen, op enkele uitzonderingen na, geen grote afwijking van één enkel gen (zoals bij een erfelijke ziekte als hemofilie), maar eerder "genetische originaliteiten".

Deze "oorspronkelijkheid" lijkt verband te houden met kleine verschillen (polymorfismen genoemd) die bepaalde immuniteitsgenen kenmerken.

Wanneer ze bij elkaar worden opgeteld (vandaar de term "multigene ziekte"), bevorderen ze het optreden van verstoringen in het immuunsysteem.

De omgevingsfactoren van lupus

De omgevingsfactoren die lupus kunnen uitlokken zijn ook vrij talrijk, maar geen enkele kan de ziekte als enige factor uitlokken. Er zijn zeker meerdere omgevingsfactoren (geassocieerd met de genetische verstoring van het immuunsysteem) nodig om de ziekte te veroorzaken.

De meest waarschijnlijke omgevingsfactoren zijn virussen, zoals die van mononucleosis infectiosa of ziekte van Pfeiffer (Epstein-Barr-virus), en verschillende geneesmiddelen, alsmede waarschijnlijk enkele toxische factoren (veel minder bekend).

Ook andere belangrijke factoren, zoals UV-licht (van de zon) en bepaalde vrouwelijke hormonen (oestrogeen) spelen een rol. Ook roken verhoogt het risico om lupus te ontwikkelen.

Lupus is dus een ziekte die als multifactorieel wordt omschreven, omdat zij samenhangt met de optelsom van meerdere ontvankelijk makende immunogenetische en omgevingsfactoren. Deze multifactoriële oorsprong verklaart waarom de verschillende vormen van lupus verschillen in ernst, waarbij sommige vormen bij kinderen kunnen beginnen en andere bij "oudere" volwassenen.